Szanowni Państwo,

w ramach przypomnienia przesyłamy Państwu informacje dotyczące tzw. ulgi na złe długi. Ulga na złe długi to obowiązki dłużnika oraz prawa wierzyciela, o których należy pamiętać prowadząc firmę. Kilka lat temu ustawodawca wprowadził dodatkowe obostrzenia prawne, które mają na celu ograniczenie zatorów płatniczych. Według badań połowa firm deklaruje opóźnienia w płatnościach jako barierę dla prowadzonej przez nie działalności. Poza nieterminowym regulowaniem należności na rozwój gospodarki negatywnie wpływa też zjawisko ustalania w umowach nadmiernie wydłużonych terminów zapłaty.

Zaprezentowane poniżej uregulowania mają na celu poprawę otoczenia prawnego, aby umożliwić zredukowanie zatorów płatniczych. Dotyczą ustalania terminów płatności w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami oraz konsekwencji podatkowych na wypadek braku płatności w określonym terminie.
Przedsiębiorcy nie mają zupełnej dowolności w ustalaniu terminów zapłaty za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej. Terminy te regulowane są przepisami ustawy z 08.03.2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Maksymalne terminy zapłaty w transakcjach handlowych zależą od tego, jakie podmioty uczestniczą w danej transakcji:

• Jeżeli wierzycielem dużego przedsiębiorcy jest MŚP, to maksymalny termin płatności wynosi 60 dni;
• Jeżeli dłużnikiem jest podmiot publiczny, to maksymalny termin płatności wynosi 30 dni (w przypadku podmiotów leczniczych - 60 dni);
• Pomiędzy pozostałymi przedsiębiorcami, co do zasady, termin płatności będzie mógł być dłuższy niż 60 dni, pod warunkiem, że nie będzie to rażąco nieuczciwe względem wierzyciela.

Termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. W przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie dnia doręczenia faktury lub rachunku, wówczas termin zapłaty należy liczyć od dnia otrzymania przez dłużnika towaru lub usługi.

Naruszenie przepisów regulujących obowiązek zapłaty w ciągu 60 dni liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku jest czynem nieuczciwej konkurencji. Ma to miejsce w sytuacji, gdy dochodzi do nieuzasadnionego wydłużania terminów zapłaty.

Prawo do skorygowania przychodu

Podstawa obliczenia podatku może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a u.p.n.o.t., która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Jeżeli wierzyciel w roku podatkowym poniósł stratę, wówczas strata może być zwiększona o wartość wierzytelności.

Zmniejszenia podstawy opodatkowania lub zwiększenia straty dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta. W sytuacji, gdy wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta po roku podatkowym, w którym zostanie zastosowana ulga na złe długi, wówczas podatnik obowiązany jest do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta, odpowiednio o wartość kwot uprzednio odliczonych albo doliczonych.

Praktyczne aspekty

W sytuacji gdy kontrahent nie ureguluje należnej Państwu należności w terminie 90 dni, licząc od dnia terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie – to mają Państwo prawo (nie jest to obowiązkiem) wyksięgowania z przychodów podatkowych  nieuregulowanych, a uprzednio zaksięgowanych faktur sprzedaży. W efekcie dochód ulegnie obniżeniu, co znajdzie odzwierciedlenie w niższym podatku.

Obowiązek skorygowania kosztu

Ustawa stanowi: podstawa obliczenia podatku podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a u.p.n.o.t., które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Jeżeli dłużnik w roku podatkowym poniósł stratę, to kwota straty podlega zmniejszeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty. Zwiększenia podstawy opodatkowania albo zmniejszenia straty dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego zobowiązanie nie zostało uregulowane. W sytuacji, gdy po roku podatkowym, za który dłużnik dokonał wymaganej korekty z tytułu ulgi na złe długi, zobowiązanie zostanie uregulowane, podatnik zmniejsza podstawę obliczenia podatku lub zwiększa stratę w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zobowiązanie zostało uregulowane.

Praktyczne aspekty

Jeżeli nie uregulują Państwo zapłaty za FV w terminie 90 dni, licząc od dnia terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie – to zaksięgowana faktura obowiązkowo podlega wyksięgowaniu z kosztów podatkowych.

Problematyka tzw. złych długów została także uregulowana w odniesieniu do podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Rozwiązania prawne wprowadzone przez ustawodawcę uwzględniają specyfikę opodatkowania przychodów (brak strony kosztowej).

W przypadku gdy podatnik opłacający ryczałt będzie dłużnikiem zalegającym z płatnością ponad 90 dni, będzie on zobowiązany do zwiększenia kwoty przychodów podlegających opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym.

Ulga na złe długi także w VAT

Przeciwdziałanie zatorom płatniczym zostało wdrożone również w podatku VAT.
Na mocy art. 89a–89b ustawy o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona, czyli gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

W przypadku nieopłacenia faktury zakupu w ciągu 90 dni od upływu płatności podatnik ma obowiązek skorygowania  VAT naliczonego, który wcześniej został odliczony od nieopłaconej faktury zakupu. W konsekwencji w miesiącu, w którym upływa 90 dzień od upływu terminu płatności dłużnik zapłaci większy podatek VAT do Urzędu Skarbowego.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady podatkowo-prawnej.